De Biënnale van Venetië in een paar gedachten. La mer.

In de geest van deze blog deel ik graag mijn diepste ontroering met u. Ditmaal over de Biënnale van Venetië, volgens een paar eigengereide thema’s: la mer, werelden van elders, de magie van de massa, tekenaars en techniciteit, het spel, de sleutel en de robot, het Italiaans paviljoen: top of flop?

La mer

Runo, Lagomarsino, 'La Muralla Azul', 2014

Gelaagd en niet moralistisch, dat is de uitdaging waar de geëngageerde kunstenaar voor staat. Runo Lagomarsino’s idee is even eenvoudig als geniaal. Hij noemde zijn 5 werken ‘La Muralla Azul’, blauwe muur, omwalling.

Lagomarsino liet zijn blauwe vlakken zonnen en zwemmen. Het lichtgevoelig papier kreeg kleurnuanceringen en mocht dan een bad nemen in de Middellandse zee. De grillige materialiteit die zo ontstond, roept de willekeur van de zee op. Lagomarsino beeldde de oceaan al eerder af als een geopolitieke ruimte met 'Four date drawings'(2011), gebaseerd op de eerste reizen van Colombus naar Amerika. De vijf werken die 'Muralla Azul' vormen, hebben al aan de toren van Napels gehangen, een symbolische stad  voor de migratie, zowel in als uit Europa. De zee als horizontale omwalling is meer dan ooit actueel, maar het werk voelt niet belerend aan. Zo eenvoudig poëtisch dat ik er tranen van in de ogen kreeg.

Ellen Gallagher deed dertig jaar geleden onderzoek naar de migratiepatronen van microscopische snelvoetige zeeslakken. Ze maakte er uitgebreide tekeningen van. Die bleven haar inspireren bij haar schilderijen over Drexciya, een soort zwart Atlantis, ontstaan uit de baby’s van verdronken slavinnen. Gallagher heeft dit verhaal van technoproducer James Swindon geïnterpreteerd als een wedergeboorte van de pan-Afrikaanse cultuur. Daar onder water spelen nationale conflicten geen rol meer.
Gedurfde fantasieën, nieuwe werelden zagen we wel meer op deze biënnale. Zo was er de futuristische Arsène Zhiliayev, die zijn utopie op een oude Russische cosmonautendroom entte: de expansie van het Sovjetrijk, outerspace. Chinese gelukskatten zwaaien er de plak. Geflipt, maar coherent. Zhiliayev kan je op Giudecca bekijken, in ‘Casa dei tre oci’. http://treoci.org/. Gallagher hangt in het Centraal Paviljoen.

Ellen Gallagher, Dew Breaker, 2015.

Steve McQueen, filmmaker en artiest, draaide in 2002 een film op Grenada, een klein eiland in de Caraïben. Hij schoot materiaal van de vrolijke visser Ashes. Toen hij terugging in 2010 bleek de jongen brutaal vermoord te zijn. Een zakje drugs, gevonden op het strand, had hem zijn leven gekost. McQueen toont in het Arsenale een installatie van twee video’s, waarvan de sound in elkaar loopt.  Je kan maar één video tegelijk zien, want de schermen staan met de achterkant tegen elkaar. Aan de ene zijde zie je Ashes op zijn vissersboot, vol levenslust. Aan de andere kant de werkmannen die zijn definitieve graf delven. De loop van Ashes op zee lijkt zijn leven oneindig te willen verderzetten. Erg aangrijpend.